Lieve Allemaal,

Eindelijk weer een blog. Ach, niet dat het belangrijk is voor jullie, het is vooral voor mezelf dat ik schrijf. Maar ik was lang op reis en het is niet tot het delen gekomen waarvoor de blog is bedoeld.

In letterlijke zin nogal wat (temperatuur)schokken geïncasseerd – van Bali 30 graden naar min 10 NL, naar 32 Afrika en terug naar min 12 NL. Nu weer terug in 30 graden Bali. In figuurlijke zin bleef het warm; ik ontmoette velen die me lief zijn en een ‘lange pauze’ tussen de ontmoetingen maakt hoogstens de blijheid wat groter. De KLM wil hand- en ruimbagage beperken maar voor hoofd- en hartbagage zijn nog geen regels. Goed! Er gaat veel mee terug na zo’n reis.

Nederland, van grote afstand ziet het er niet zo gezellig meer uit en ook dichtbij is er veel dat verbazing of teleurstelling oproept. Maar de familie, de vrienden, de mensen – alles wat ik liefheb – zijn er en dan wordt het toch mooi. En Zuid-Afrika rolde zich weer uit als het prachtige land met prachtige mensen dat het eigenlijk is en alle triestheid die elke morgen via de Mail & Guardian* binnenkomt  schoof naar de achtergrond. Niet om vergeten te worden maar met al het mooie en goede dat er wel is moet er te werken zijn aan het hoognodig beter.

De ander werkelijk ontmoeten maakt alles anders, de selectieve focus die de media vaak hebben – logisch want het ligt in de aard van hun functie – plant zaken soms negatiever in gedachten dan gerechtvaardigd.  Situaties en vooral mensen zien hoe ze werkelijk zijn kan alleen met onze eigen zintuigen. Láten zien is in de regel voorbehouden aan grote schrijvers, filmers, fotografen en andere kunstenaars – nieuwsmedia blijven daar achter. Elke dag kijk ik door het kokertje dat internet heet maar het blijft veelal een uitsnede van wat niet goed gaat. Steeds meer wordt, ook waar het geen oorlog is, aan flarden geschoten en de weg lijkt alleen maar langer te worden. In bezuinigend Nederland hebben, nog steeds, de uitvreters nooit genoeg en zijn de klagers nooit klaar. ‘Denkend aan Holland zie ik klagende mensen grootgebekt door het laagland gaan.’ (Sorry mijnheer Marsman.)

De kranten.., op grijze dagen doe ik er goed aan ze niet te lezen want grijs wordt snel zwart. Of de meeste bonuswoede – overigens opvallend prominenter aanwezig dan boosheid over bijvoorbeeld het feit dat we nog steeds niet in staat zijn de gehele mensheid behoorlijk te voeden en van medische zorg te voorzien – ontstaat uit een gevoel van onrechtvaardigheid of het chagrijn van het zelf niet hebben is intussen wel een vraag. Minderen; het roept veel op. Voor sommigen lijkt het pas een optie als we niemand meer de schuld kunnen geven – voorlopig nog zondebokken genoeg – en als dat niet meer kan; met grote tegenzin en vooral: ‘zíj eerst’. Zij eerst. Ook zij die het het hardst nodig hebben in deze wereld. Ontwikkelingshulp is iets van de zestiger jaren lees ik en deskundigen die daar anders over denken zijn niet met hun tijd meegegaan. Niks het beter – goed – gaan doen maar handel is de nieuwe mantra. Met een aantal bedrijven in het kielzog naar Afrika. Zijn die daar om handelsbarrières te slechten of uit eigenbelang? Wat denkt u zelf minister? Niet dat dat handel en eigenbelang altijd slecht is hoewel nieuwe kolonisatie om de hoek ligt. Maar het is geen substituut voor hulp, hoogstens een lam excuus voor geld dat geschrapt is. Zeker, ook hulpontvangende landen zeggen vaak ‘trade no aid’.  Want bijvoorbeeld export van glasproducten uit Afrika was problematisch, mede of vooral door de hoge invoerrechten in de EG. Bedoelen we met handel het schrappen van die barrières?

Zulke, weinig positieve beelden vreten aan hoop voor de toekomst. In hun beperktheid helaas geen onjuiste beelden maar, wel beperkt, incompleet.

‘Alles van waarde is weerloos’**, te vaak zien we de waarheid van die woorden. Maar mevrouw Henriette zag het aankomen en schreef  ‘De zachte krachten zullen zeker winnen in ’t eind’.***  Op reis, oude en nieuwe vrienden ontmoetend, volg ik een opfriscursus in hoop, geloof en liefde.

In LalaLili, een klein restaurant, is het niet druk. Een slonzige mijnheer zit te bieren – niet het eerste glas zo te zien – aan een andere tafel struint een heer met laptop eens lekker over een Indonesische dating site. Ik ben verziend zegt de dokter en inderdaad, ik kan mooi meekijken. Eten zowel als het drankje laten op zich wachten, drie gasten, drie dames in de bediening, maar het duurt. Een vrouw komt binnen met vier kinderen, ik schat zo tussen de 7 en 12. Ze horen bij de mijnheer van de laptop. Die heeft intussen wel snel overgeschakeld naar ernst; ‘Die Welt’, serieuze krant. Dat hij z’n laptop niet uit komt maakt niets, vrouw bestelt eten en drinken voor de hele club en duikt weg in een iPad. De kinderen, niets om handen, vervelen zich suf en weten niet te kiezen tussen wezenloos voor zich uitkijken en ruzie. Het wordt een beetje van allebei. Pa blijft bij z’n krant en Ma – ik kan verdikke niet ziet wat ze doet, ze zit aan de verkeerde kant van de tafel – bij d’r iPad. Af en toe komt een effectloze grauw naar de kinderen. Als de jongste zijn vuist op het hoofd van zijn zusje laat knallen wordt het huilen. Pa onderbreekt secondenlang zijn bezigheid en grijpt het jochie zo bij de arm dat die ook begint te janken. Moeders ‘jetzt aufhören’ komt uit een automaat, ik denk niet dat ze weet dat ze het zegt. Geen succesvolle maaltijd.  De kinderen zooien met het eten, Ma laat haar soep koud worden en bij Pa valt bami op zijn toetsenbord. ‘Scheisse!’ Bij de kinderen dondert een bord op de grond. Aufhören mompelt Ma. Als het nog verder uit de hand loopt, de kinderen zijn in oorlog nu, moeten ze wel. Ze spreken ze boos toe. ‘Zo wordt het geen fijne vakantie.’ ‘Unbegreiflich’ zeggen ze tegen elkaar. Unbegreiflich of onbegrepen.

De zachte krachten zullen winnen in ’t eind. Maar als ik nou eens, voor nu alvast eventjes, die laptop én die iPad van ze oppak en in de sawah mieter… Waar ik helpen kan; graag hoor.

Intussen – zie ook al die bagage die ik mee naar hier nam – geniet ik wel. Het huis is klaar en het is, dat gaat niet anders in Bali, ingewijd met een ceremonie. Vier ceremonies eigenlijk. Het was jammer dat het allemaal plaatsvond toen ik er nog niet was, ik had er graag iets van gezien, maar tenminste kon ik legaal wonen toen ik terugkwam. Nu ’s morgens koffie op het terras met uitzicht op de sawah. Beetje werken, beetje schrijven, ik kom de dag wel door. En sinds vandaag heb ik transport. Tot nu huurde ik af en toe een auto met chauffeur als ik ergens heen moest maar dat blijft onvrij en ook wel duur. Een auto zat er niet in en ik heb dus een motor (eigenlijk een dikke brommer) gekocht. Vanmiddag de eerste rondjes gedraaid maar niet voordat ook de motor een ceremonie aan de banden kreeg natuurlijk. Dit is Bali en de goden worden niet vergeten.

Lieve groet

Frank

* Zuid-Afrikaanse krant

** Lucebert (1924 – 1994)

*** Henriette Roland Holst  (1869 – 1952)