Lieve Allemaal,

Mijn blog is weer eens te laat, veel te laat. Wekenlang had ik lieve vrienden op bezoek. Het was druk maar genieten om samen te zijn en interessant en leerzaam om mee te kijken met ogen die Bali (en Lombok) voor het eerst zagen. (Vervelend side-effect: de kilo’s chocolade en liters whisky die ze meenamen maken dat mijn eerder beloofde adonis-voorkomen enige vertraging oploopt. Noteer; niet mijn schuld dus!)

Wat zie je, hoe kijk je, hoe wil je kijken; het kan op veel manieren bleek weer. Mooi als je dan alle ervaringen eenvoudig binnen kan laten komen en ervan genieten zonder storende vergelijkingen, positief of negatief, met wat je gewend bent. Wat ontmoet je langs de weg en durf je er blij mee zijn of blijf je eigenlijk beter thuis? Ik zie nogal wat toeristen in de laatste categorie, ze zien graag wat nieuws maar wel in hetzelfde malletje als thuis. Al dat exotische is leuk en aardig en de lage prijzen zijn welkom maar soms… Gisteren zag ik aan een tafeltje naast me zelfs een koffie serveren met het oortje van het kopje aan de verkeerde (linkse) kant. Gelukkig dat die mevrouw het zag en er iets van zei. ‘Ze’ moeten natuurlijk wel aan ‘onze’ normen voldoen.

Dat gaat dus niet gebeuren.

Geniet van de reis – op vakantie- of in ruimere zin – en wees er blij mee dat het altijd weer anders is. Verwelkom het vreemde en de vreemdeling, glimlach om het bordje ‘bitches muesli’ aan het buffet in het hotel in Lombok en bewonder de verkopers die bij ondergaande zon het uitzicht op de Gunung Agung in Bali een beetje verstoren; ze zoeken een eerlijke manier om wat te verdienen. Als je het kan gebruiken; koop iets maar ding wel slim af. Anders is lang niet hetzelfde als dom, in tawarren (afdingen) zijn ze meester. Of beter eigenlijk, meesters in het jouw afding-inspanningen tot nul te reduceren. Wel heel vriendelijke verkopers in Lombok. Zelfs in Sade, een traditioneel Sasak dorp dat vroeger een reputatie had van onvriendelijk en extreem opdringerig, waren de zaken nu anders geregeld; vriendelijkheid alom. ‘Thank you for visiting Lombok’ zegt een jongen van een jaar of achttien (geen verkoper) als we naar de boot lopen. Bali is mooi en boeiend, Lombok is dat ook. En voor mij was het een bijzondere ervaring Bali te zien liggen onder de ondergaande zon en te weten, daar is mijn thuis.

Op twee oktober vierden in India, vijfenzestig jaar na zijn dood, de aanhangers van Ghandi – nog altijd zeer talrijk – zijn verjaardag. Ze hekelden de corruptie en het consumentisme en door het hele land gingen tienduizenden kinderen, verkleed als Ghandi met een witte sarong en een brilletje van ijzerdraad, de straat op. Een beetje meer Ghandi in onze wereld, het zou een verademing zijn. Pas las ik in een interview ‘Dat samenleven met kwetsbaren een maatschappij helpt te humaniseren en belet in de hoogste versnelling voort te jakkeren’. Het wordt niet vaak zo gezien. Voor hen die kwetsbaar zijn waait een ijzige wind door de wereld. Als we niets doen brengen we hen en in grote mate ook onszelf immense schade toe.

Weer kwamen tachtig of meer mensen om omdat een boot verging voor Lampedusa. Eufemismen als ‘economische vluchteling’ leiden alleen wie niet wíl zien om de tuin, de situatie is dramatisch in de ogen van ieder die mensen liefheeft. We zullen met zijn allen verdomd hard aan de slag moeten om onze wereld menswaardig te maken.

Amerika zit intussen op slot lees ik. Volksvertegenwoordigers hebben hun prioriteiten weer eens niet op een rij, ze zien geen kans over hun eigen schaduw heen te stappen en nu ligt het land plat. Ongelooflijk en surrealistisch. In wat zich het rijkste land ter wereld noemt blijkt het een reuzenprobleem om een fatsoenlijke gezondheidszorg voor iedereen te creëren. Rijk land, arm land. Ieder voor zich en god voor ons allen. Hoe die god het moet regelen zonder grondpersoneel wordt niet duidelijk.

Avond op het terras, zacht geluk om dat wat is. Cecilia Bartoli zingt en strooit haar helende bloemen, het leven een geschenk. In de stilte vind ik het wij. Alles is wel. Soms maakt de weg verlangen naar de herberg onvermijdelijk. In het nazien blijven alleen wonderlijke vergezichten, juist vanaf de toppen van die bergen die onneembaar leken. Het gaat om de weg, niet om de herberg. Ik heb geluk gehad. Er waren mensen die mijn gevoel voor kunst ontwikkelden, de misschien meest belangrijke mens in mijn leven leerde me luisteren naar muziek… Ik kreeg oog en oor voor wat echt telt, mensen openden mijn denken voor waar het ten diepste om gaat; weten waar geluk een woning kiest. Er wordt niet veel gedaan om jonge mensen de waarde van cultuur bij te brengen, integendeel. De focus ligt op ‘van economische waarde zijn’ en navenante vruchten plukken. Het is een verbijsterende vaststelling maar geen overheid lijkt te begrijpen waar het echte geluk van mensen ligt. Als er bij een politieke partij al over gedacht wordt staat het onder aan de lijst; om nooit aan de beurt te komen. Cultuur, natuur en verbondenheid in het verdomhoekje want zonder waarde voor de economie. Stupide kortzichtigheid blijft erop hameren dat het gaat om de centen. Verbondenheid kan zelfs wel eens geld gaan kosten. Mijnheer Apple bijvoorbeeld weet dat heel goed. Hier in Indonesië worden twee eilanden, Bangka en Billiton, aan gort geholpen. De tinmijnen aldaar zijn een ramp voor natuur, milieu en de werkers. Waar andere telefoon en computerfabrikanten intussen – weliswaar onder pressie van actiegroepen – hebben toegegeven dat hun tin inderdaad daarvandaan komt en hebben toegezegd fondsen beschikbaar te stellen om de situatie te verbeteren houdt mijnheer Apple zijn mond. Prachtige producten uit bedrijven met teveel geld en te weinig scrupules. Terwijl ik dit typ op mijn MacBook denk ik aan lastige keuzes.

Ik heb geluk gehad: Cecilia Bartoli zingt, de maan is bijna vol, het gekwaak van de kikkers vormt vreemd genoeg een passende begeleiding.

Veel liefs, Frank

Schemerstilte kruipt de kamer binnen,                    

zoel voorjaar hangt luiwarm tussen meubels.                    

Bloesemgeur, late vogel, strijkquintet,                     

dag vouwt zich samen tot voleinding.                      

Uur van terugzien, van stille trots en spijt.             

Nog de lamp niet aan, luisteren naar pijn               

en vreugde, om wat was toen ons samen                

heimwee-uren vulde, wij niet wisten…  

Als het donker wordt mis ik je het meest.