Hij is acht jaar oud en op de, tot drie keer toe herhaalde, vraag van zijn leraar of hij Charlie was antwoordde hij ontkennend. Nee, Nee, NEE ?!? Nee, hij was voor de terroristen. Een paar uur lang werd dit levensgevaarlijke kind ondervraagd door de politie. Nee, hij wist ook niet wat terrorisme was maar hij was moslim en die cartoons, dat moest niet zijn.

De terroristen hebben succes; paniek en idioot gedrag, het resultaat is zonder twijfel nog meer verdriet dan wat we tot nu hebben gezien.

Lieve Allemaal

Gezinsuitbreiding! Ik ben er wat laat mee maar nu is het toch zover en gelijk wel fors. In de vijver langs het huis wonen (woonden) ongeveer dertig “komets”, kleine rood/oranje visjes. Dat is niet meer zo, een telling vanmorgen leerde dat het er intussen vijftig of meer zijn. Redelijk dikke pappa’s en mamma’s en een flink aantal heeeele kleintjes. Is het een teken dat ze het wel naar hun zin hebben – alles goed en in orde – of hebben ze zich zo verveeld dat ze toen maar… Ik weet het niet maar geniet intussen van een klein wonder.

Velen in Penestanan zijn bezig met de komende crematies, drie maanden verderop in de tijd. Vanavond at ik bij Ibu Putu en zij besteedt elk vrij uurtje aan het maken van bepaalde onderdelen van de offers die gebracht gaan worden. Bergen, grote bergen offers. Vier leden van haar familie zijn in de afgelopen tijd overleden en worden dus gecremeerd. Ze hoopt maar zo dat het genoeg is voor alle offers; elke dag vlijtig knutselend heeft ze daar toch zorg over. Het is anders dan bij ons in het westen maar haar oprechte betrokkenheid raakt me. Hindoeïsme is een van de grote wereldreligies (al zullen mensen uit India, het grootste Hindoe land, de gebruiken in Bali nauwelijks herkennen) en van de rituelen begrijp ik weinig tot niets, wat achter die rituelen verborgen ligt is niet veel anders dan waar dan ook. Een religieus gevoel dat gekanaliseerd wordt via lokale gebruiken. Jammer dat kerkelijke instelling en religie haast synoniem zijn geworden terwijl een religieuze instelling natuurlijk niet aan een kerk gebonden hoeft te zijn. Andersom misschien ook wel niet, denk ik vaak. Het zijn niet de Ibu Putu’s van deze wereld die religie aan een slechte naam hebben geholpen maar de machtsinstituten die grof misbruik maken van de zoektocht naar zingeving die in elk mens aanwezig is.

De politie staat nogal in de picture. Het beoogde nieuwe nationale hoofd van de politie werd vlak voor zijn benoeming aangeklaagd door de commissie die corruptie moet bestrijden. Hij stortte, onder andere, honderdvijftig miljoen cash (dollars, geen rupiah) op de rekening van zijn zoon van twintig. Zoiets roept vraagtekentjes op dus die benoeming moest even in de ijskast. Tegen de zin van een aantal politici want er konden wel eens meer lijken uit dezelfde kast komen. En ook tegen de zin van de politie die gelijk maar alle leden van de commissie aanklaagde voor allerhande vergrijpen. (Net werd bekend dat een rechter die commissie heeft verboden een politieofficier als verdachte aan te wijzen. De verdenking dat je met 150 miljoen dollar wel het een en ander kan doen op het gebied van ‘rechtspraak’ is niet geheel zonder grond.)

Het verkeer, de kleine diefstalletjes zover aanwezig, allerhand vergrijpen blijven intussen een mooie gelegenheid de zakken van verschillende agenten te vullen. Praktisch alles is te koop. Het is ook niet uit meegevoel met hermandad dat ik het achteraf geen goed plan vind. Maar dat het geen goed plan was is wel gebleken.

Bij Kuta, ik schreef het eerder; je wilt er niet dood gevonden worden, glipte ik in mijn haast door een stoplicht dat, toegegeven, net op rood was gesprongen. Niet goed maar in de chaos die het verkeer hier is, toch iets minder ernstig dan in b.v. Nederland. Over het kruispunt stonden een aantal agenten en hun ‘hee, hee, hee’ was feitelijk zeer hoorbaar maar ik besloot het even niet te op te merken en reed met flinke vaart door om me, nog geen honderd meter verder, te herinneren dat de vorige keer, toen ik daar een bijna rood meenam, een agent achter me aan kwam op zijn motor. Nog harder rijden was geen optie. Snel glipte ik naar rechts en parkeerde voor een K-mart en ging binnen ‘ om iets kopen’. Net op tijd, ik zag vanuit de winkel een agent speurend langsrijden. Gelukt? Niet echt!  Eerst een kwartiertje voor de winkel, half verscholen achter een geparkeerde auto, als een crimineel op de vlucht zitten wachten en toen, met grote aarzeling, weer door. Twaalf afslagen verder nog steeds achter me kijkend of niet toch… En die nacht twee keer wakker geworden van een agent die naast mijn bed stond. Geen goed plan. Dat ik een paar agenten hun smeergeld heb onthouden spijt me niet maar toch, volgende keer misschien maar gewoon niet door rood rijden.

Intussen werk ik hard voor mijn tentoonstelling die op 17 mei aanstaande in Glasgalerie Leerdam opent. Glas waar ik hard en met veel plezier aan werk; om mezelf uit te drukken en met de hoop gedachten op gang te brengen, niet bedoeld om grenzen te ontdekken door ze te overschrijden.

Mijnheer Lars Vilks wilde politieke correctheid in de kunstwereld ter discussie stellen dus tekende hij Mohammed als een hond. Dat het zoveel commotie zou geven onder moslims had hij niet verwacht, ‘naïef misschien’, vindt hij zelf. Ik blijf gewoon van mening dat iedereen het recht heeft zich te uiten op de manier waarop hij/zij dat nodig acht. De enig acceptabele manier er tegenin te gaan is het (geschreven) woord, geen enkele daad van geweld kan ook maar in de geringste mate gebagatelliseerd of, erger nog, begrepen worden. En toch vraag ik me af waar we mee bezig zijn als redeneringen als die van mijnheer Vilks gemeengoed gaan worden.

Als, zoals ik geloof, kunst communiceren is moeten we wel ‘on speaking terms’ zien te blijven.

Lieve groet Frank

Glas en zilver, geïnspireerd door een gedicht van Rainer Maria Rilke.

Was mich bewegt

Man muss den Dingen

die eigene, stille,

ungestörte Entwicklung lassen,

die tief von innen kommt,

und durch nichts gedrängt

oder beschleunigt werden kann;

alles ist austragen –

und dann

gebären …

 

Reifen wie der Baum, der seine Säfte nicht drängt

und getrost in den Stürmen

des Frühlings steht ,

ohne Angst,

dass dahinter kein Sommer

kommen könnte.

Er kommt doch!

 

Aber er kommt nur zu den Geduldigen

die da sind,

als ob die Ewigkeit vor ihnen läge,

so sorglos still und weit …

 

Man muss Geduld haben,

gegen das Ungelöste im Herzen,

und versuchen, die Fragen selber lieb zu haben,

wie verschlossene Stuben,

und wie Bücher, die in einer sehr fremden Sprache

geschrieben sind.

 

Es handelt sich darum, alles zu leben.

Wenn man die Fragen lebt,

lebt man vielleicht allmählich,

ohne es zu merken,

eines fremden Tages

in die Antwort hinein.