Lieve Allemaal

Nog een keer naar Yogyakarta om de laatste controle te doen van de meubels voor Afrika. Het gaat (weer) niet zonder haperingen; pas op de derde dag van vroeg op en motoren naar het vliegveld vertrekken we, de eerste twee dagen blijft het vliegveld gesloten wegens een vulkaanuitbarsting in Lombok. Terugreis ook gedoe; in Yogyakarta is een vliegtuig van de landingsbaan geraakt en puinhoop met vertragingen alom. Niettemin, de meubels zien er goed uit en intussen is alles onderweg naar Afrika.

Morgenkoffie. We lezen het nieuws, ik op mijn laptop, Doni op zijn smartphone en komen tegelijkertijd bij hetzelfde bericht: Parijs. We praten er lang over. De criminelen die met terreur en angst zaaien totale oorlog willen ontketenen tussen de moslims en de rest van de wereld en over de velen die ‘erin zullen trappen’ en een reflex van haat zullen hebben. Dat laatste iets dat Doni als moslim zeker niet ontgaat. We spreken over de boosheid en het verdriet dat mensen wel moeten voelen, het medeleven dat uit de hele wereld naar Parijs stroomt, en ook over de selectieve manier van kijken die de wereld zich eigen heeft gemaakt. De aanslag op het Russische vliegtuig noch de aanslagen in Beirut een dag tevoren worden zo breed uitgelicht, ontketenen zoveel reacties – geen Libanese, Syrische of Russische vlaggen over facebook profielfoto’s. De boodschap dat alle mensen broeders zijn, dat we in één wereld leven, om elkaar geven en het samen zullen moeten doen blijft goeddeels dat: een boodschap die niet geschraagd wordt door wat we verder zeggen en doen.

We waren het wel eens. En nee, geen van beiden hebben we ons gedistantieerd van de gebeurtenissen; van normale mensen, moslim of niet, verwacht geen weldenkend mens dat. De waanzin om mensen eerst te catalogiseren op grond van hun geloof, hun bepaalde waanzins ideeën toe te schrijven en vervolgens afstand nemen te eisen, aan die onzin doen we niet mee. Bij alle gedoe over vluchtelingen gaf intussen een tweet van Sanne Wallis de Vries het juiste perspectief. “Onthoud dat al die vluchtelingen voor dit soort hel op de vlucht gingen.”

Onze minister-president filosofeert wat over het komende Nederlandse voorzitterschap van de EU. Hij wil de ‘grote problemen’ aanpakken. Mooi al zijn een paar van zijn prioriteiten dubieus. Het is zijn opmerking dat daarbij geen behoefte is aan visionaire vergezichten die triest makend én verduidelijkend is. Problemen aanpakken zonder zich dat vergezicht te willen voorstellen: het drama van de politiek. Telkens weer worden, met de toekomst niet in zicht, de verkeerde regimes gesteund en kijken we verbijsterd naar de rekeningen die, soms jaren na dato, terecht of niet terecht op de mat vallen. Dat de criminelen die een leger naar Irak stuurden ad hoc ‘problemen’ dachten op te lossen, zonder oog voor realiteit en toekomst werd, zoals een recent artikel beschreef, de moeder van Daesh (isis). De vader, Saoedi Arabië, geniet ook vandaag onze volle steun want olie en een goed betalende afnemer van wapens. Zelfs Aboutaleb brengt er deze dagen een bezoek. Dat de bommen die talloze burgerslachtoffers maken in Syrië ook verzengende haat zaaien is voor wie zich wel aan een vergezicht wil wagen van meet af aan duidelijk. Ook het zien dat een vijandige houding jegens vluchtelingen uiteindelijk het weefsel van onze eigen samenleving ruïneert, dat vergaand egoïsme de verbondenheid die ons eigen bestaan schraagt wegvaagt, is voorbehouden aan wie zich wel aan vergezichten wil wijden. Arm land, arme wereld waar politici voor wie visie een lastig woord is vaak de koers bepalen. ‘Waar ideologische bevlogenheid bewust is begraven en de taal die van het economisch belang is’ zegt Gabriël van den Brink in zijn afscheidsrede als hoogleraar aan de UvT, hij legt een verband met de secularisatie.

Maar ontkerkelijking is niet het probleem denk ik, voor veel geldt dat het losraken van rigide denkramen en voorschriften pure winst is. Het verliezen van ons gevoel van verbondenheid daarentegen, het negeren van het religieus gevoel dat in ons leeft (religare – verbinden) plaatst ons buiten de beschutting die samen mens zijn is, gooit ons terug op de kille vloer van eigenbelang en brengt ons eenzaamheid in een wereld die we, in plaats van lief te hebben, tot vijand hebben gemaakt.

Ik sluit deze blog af, alweer in Yogyakarta. Deze keer zijn we hier om een machine te bestellen om glas te slijpen. Een aantal pogingen in Bali om een fabriek bereid te vinden liepen stuk op desinteresse van mogelijke leveranciers, het gaat goed in Bali. Wij intussen liepen een beetje stuk op eindeloze motorritten over stinkhete wegen vol van files, op zoek naar haast onvindbare adressen die dan, wanneer eindelijk gevonden, de volgende domper bleken op ons optimistisch hopen. Hier in Yogyakarta vonden we gisteren een bedrijf dat het wel kan, een technicus die precies begreep wat de bedoeling was en met een aantal nuttige verbeteringen aan kwam zetten. Vandaag of morgen komt hij met een prijs. We zijn, alweer, optimistisch. En we beleven goede tijden. We lachen veel en vinden geluk in de kleine dingen die het leven mooi maken, vaak samen met onze vrienden hier, van welk geloof dan ook. Daar zitten wel mooie vergezichten in.

Lieve groet, Frank