Lieve Allemaal,

Weer een nieuwe tuinman gevonden, de vorige liet weten misschien te willen stoppen en misschien morgen langs te komen om te praten. Dat is vijf weken geleden, niets meer gehoord. Malu – verlegen/schaamte – denk ik. Niet goed durven, uitstellen, nog minder durven en het dan maar laten. Ik herken er wel iets van, van dat telkens uitstellen en dan niet meer durven. Een telefoongesprek blijven uitstellen en dan zaterdags niet ontevreden vaststellen dat het even niet kan: weekend, ze zijn dicht. Moeilijk gesprek uit de weg gaan, verjaardag vergeten en uiteindelijk helemaal niets meer doen …. Alleen hier in Bali lijkt het allemaal wat sterker ontwikkeld. Ik schreef er vaker over: het ergste wat je kan overkomen is als je malu moet zijn en je gezicht verliest naar anderen. Die school waar leerlingen wordt ingeprent zich te je schamen als ze een fout maken is geen uitzondering, het is de standaard. Leren door het leven te gaan zonder te mogen vallen. Een soepele tred wordt het nooit.

Soms is het zo’n dag, ik stond op en stapte in een plas water. Tijdens de nacht had het zo hard geregend en gewaaid dat de vloer in de huiskamer deels nat was. In de badkamer aangekomen bleek het omgekeerde het geval: geen water. Ik deel de pomp met de buren en hoewel ik braaf elke maand in de elektriciteit bijdraag hadden ze ‘vergeten’ te betalen en dan werkt die pomp dus niet. Geen douche die dag dus maar … geen nood, ik ga zwemmen. Nou nee. Een hoge boom van het landje hiernaast had de storm niet overleefd en zijn kruin in het zwembad gestort. Grote kruin, klein zwembad, vol dus en geen zwem. Dat de hond later op de dag wegliep, dat ik mijn telefoon kwijt was, dat het internet haperde en dat de ‘vers’ bij de supermarkt gehaalde eieren rot bleken te zijn; het verbaasde me niet meer. Het was zo’n dag.

Vloer aangedweild, hulp gevonden om de boom te verwijderen, de poten van de glazen tafel te drogen gezet en de buren betaalden hun elektriciteit; alles was weer okay. Lichtpuntje, in alle gesleep met meubels een nieuwe indeling van de kamer gevonden en uiteindelijk heel tevreden.

Woensdagmorgen lag dat wat anders. Liever had ik een heel oerwoud in het zwembad gezien dan te moeten begrijpen dat een narcistische bully – de complete serie passende benamingen bespaar ik je – de volgende president van de VS wordt. Democratie kreeg misschien de grootste slag te verduren sinds 1933, het is hopen dat zijn slogans precies dat blijven: slogans. Bij het klimaatverdrag lijkt dat alvast niet op te gaan; hij wil eruit stappen. En natuurlijk blijft zijn totale gebrek aan moreel besef een beschamend iets. De toekomst van onze planeet voorlopig in de prullenbak, 60 miljoen deels wanhopige mensen, opnieuw, belazerd. American dream – je kinderen krijgen het beter. Mijn bips, niet onder Trump en ik denk ook niet onder Clinton.

Aan onze kant van de oceaan is het nauwelijks anders, de verdeling klopt niet en gaat ook niet kloppen, niet met onze huidige systemen. Klein bier in vergelijking met bijvoorbeeld Afrika of China maar evenzogoed onhoudbaar; niet moreel en in een steeds kleiner wordende wereld ook effectief niet. Het loopt niet goed in de wereld, het laatste bastion is mijn eigen vierkante meter en ik ben lang niet altijd gerust op een goede afloop. Toch maar doorgaan te werken aan dat ideaal van vrijheid, gelijkheid en broederschap. Met liefde blijven werken aan een menswaardige wereld.

Lieve groet, Frank