Lieve Allemaal,

In de nacht rijdt een broze, oude dame in haar rolstoel door mijn huis. De gespannenheid van de hand die de stoel bestuurt is in contrast met de milde ontspannenheid van haar gezicht – de zachtheid die liefde bewerkstelligt. Voor ze naar haar kamer rijdt om te gaan slapen maakt ze haar ronde en stopt bij elke bewoner, bij al die betrokken medewerkers, pakt een hand en kust die. Een slaap wel zonder woorden…

Als ik wakker wordt is het huis, anders dan mijn gedachten, – natuurlijk – leeg. Pas toen het allemaal voorbij was hoorde ik van dat avondlijk afscheidsritueel in het fantastische St. Elisabeth in Amersfoort waar ze woonde. Afasie had het vermogen een warm welterusten uit te spreken  gestolen en ze vond een andere weg. Ik denk: zonder echt te hoeven zoeken.

Zoveel beelden, in dag en nacht, de kleur is weemoed. Mijn, naar het leek immer kleiner wordende, moeder die in haar rolstoel, zonder stem, glimlach op glimlach oogstte en ieders dag wat zonniger maakte. Mijn grootse moeder die onvoorwaardelijk lief had. Op 27 mei jl. heeft ze het leven verlaten, net 93 jaar oud. Meer dan weemoed en verdriet is er trots en dankbaarheid. Die laatste kus op mijn hand – het zuurstofmaskertje in de weg – zit vaster op mijn huid dan alle andere en straalt naar diep. Laat de regen maar komen, ik heb kunnen sparen in de goede tijd.

Leven is altijd weer veranderen. Terug in Bali – overigens meest zonder regen want droge tijd – komt me voor dat ik de dingen opnieuw moet sorteren, op een rij leggen. Beelden en herinneringen rijgen zich in bizarre patronen aaneen, zaken die niets met elkaar te maken lijken te hebben zijn toch verbonden. Gebeurtenissen groot en klein, tijden van geluk en warmte of intense wanhoop, ontmoetingen, landschappen – verbonden door het feit dat het om mensen gaat.

Zonder al die mensen die me lief zijn is Nederland toch ook wel erg een land van klagers en cynici, zonder die vaak gemeende glimlach is Bali een tourist trap. Geluk is, gelijk wanhoop, verbonden met dierbare namen omdat altijd een ander nabij was. De weids lege hemel van Afrika blijft letterlijk dat – leeg – als niet die prachtige mensen eronder wonen. Mensen, en dan ben ik weer bij mijn moeder.

Afrika. Ooit wilde ze wat foto’s bestellen van een vakantie in Afrika. Ik gaf de hele bups en ze mocht kiezen. Wat ze ging kiezen wist ik wel, ik had het voor haar kunnen doen. Ik op een terras, wij op een kameel, lopend in de bush… Fout. 15 foto’s bestelde ze, en nergens stonden wij op, alleen maar Afrikaanse kinderen.

‘Dan weet ik ook hoe zij leven en dan denk ik vaker aan ze.’

Hier in Bali is ze ooit geweest, Afrika lukte niet, ze zat toen al in die rolstoel. Juist deze dagen spookt ook Afrika weer door mijn hoofd. Omdat ik meer had willen doen, meer had willen geven en het langzaamaan onmogelijk werd. Alweer mijn moeder; zij trok over die berg met hindernissen en werkte met wat wel was. Mijn vierkante meter is nu hier in Bali.

Zij had de hulp die nodig was om met haar hindernissen te leven en de moed (en steun) dat te doen. De schokkende staat van de, speciaal westerse, wereld verontrust zeer. Geven we er nog om, zijn we er wel mee bezig? We hebben dat waar we ons op voor konden staan als Nederland altijd al overschat maar als vandaag een mevrouw van 100 jaar terug moet uit het verzorgingshuis naar een eigen huis omdat de indicatie niet ernstig genoeg is – en zij is waarachtig niet de enige – dan is het tijd om beschaamd op de achterste bank te gaan zitten. Waanzinsalarissen voor een aantal bestuurders én ontslagen in de zorg. Zorg onthouden waar het wel zou kunnen, minder verkopen als hetzelfde in een ander jasje. Er zijn politici die het durven. Meer zelf doen, mantelzorg heet het geloof ik, het zou goed zijn voor de maatschappij maar professionele hulp onderschatten is het stomste wat je kunt doen. Een paar passen terug, en er schijnt echt niets anders op te zitten, heeft teveel Nederlanders in de reflex van ikke gebracht. Meer zelf doen wordt afgewezen en aan de professionele zorg voor de zwakkere wordt geknaagd. Vluchtelingen of asielzoekers worden gelukzoekers en de rest van de wereld zoekt het maar uit.

In de nacht rijdt een broze, oude dame in haar rolstoel door mijn huis. De gespannenheid van de hand die de stoel bestuurt is in contrast met de milde ontspannenheid van haar gezicht – de zachtheid die liefde bewerkstelligt. Voor ze naar haar kamer rijdt om te gaan slapen maakt ze haar ronde en stopt bij elke bewoner, pakt een hand en kust die. Slaap goed…

Houd dat beeld maar even vast.

Lieve groet

Frank