Lieve Allemaal

Bali zat gisteren helemaal vast, uren file overal. De Mercedes club had zichzelf een pretje beloofd en scheurde in eindeloze rijen (veel te) dure auto’s over het eiland. Alles onder sirene gillende politiebegeleiding, alles is te koop en hier pikken de mensen zoiets nog. Ikzelf zat meer dan een uur vast, de mensen die nieuw groen voor de tuin kwamen brengen waren meer dan twee uur te laat. Het gevolg was dat ik zelf alles moest planten want de tuinman was al naar huis. Wel goed voor me, klopt. En zwetend in een snikheet Bali zakt dan mijn ergernis over een politie die maling heeft aan de kleine man en zich verhuurt aan wie wil betalen een beetje weg, eventjes.

Iran mag geen atoomwapens maken, terecht lijkt me, niemand zou die troep mogen fabriceren, laat staan ze mogen hebben. Dat afschrikkingsverhaal, de een kan de wereld honderd maal vernietigen, de ander wel honderdvijftig keer, moet bedacht zijn door zieke of inhalige geesten. Maar goed, Iran geen kernwapens. De onderhandelingen gaan tussen Iran en… een aantal landen die wél kernwapens hebben waaronder Frankrijk. Meneer Fabius die namens Frankrijk aanzit is minister van buitenlandse zaken van dat land. Tot 1974 ging Frankrijk, ondanks veroordelingen uit de hele wereld, door met atmosferische kernproeven en tot in 1995 met ondergrondse proeven; niet thuis natuurlijk maar in de ‘overzeese gebiedsdelen’ in de Stille Zuidzee. De statuur van Frankrijk, de prijs mocht een ander betalen. Ook nu nog kampen bewoners in het gebied van de proeven met een epidemie van ziektes; kanker en meer. Toen in 1985 protesten dik los kwamen en een vloot zou opstomen om de proeven te verhinderen besloot Frankrijk de Rainbow Warrior van Greenpeace in de haven van Auckland, Nieuw Zeeland, op te blazen. Er viel een dode, het schip was afgeschreven. Simpel terrorisme dus al kregen de twee daders die in Nieuw Zeeland veroordeeld werden later het Legion d’Honneur uitgereikt in Frankrijk. (Ik zou daar wel vergelijkingen kunnen maken.) Mitterrand was president in die dagen, Fabius eerste minister. Ondanks (gespeelde) verontwaardiging en stellige ontkenningen eerder kwam in 2005 uit dat de president expliciet toestemming had gegeven voor wat ze eufemistisch een operatie noemden.

Mijnheer Fabius meldde vandaag dat Iran meer moet doen en blokkeerde een akkoord. Hoe zou het nu komen dat het westen nogal eens als hypocriet wordt ervaren?

Ik moest in het noordoosten zijn en knoopte er gelijk maar een paar dagen aan de kust aan vast. De rit op de motor duurt een paar uur en heen en terug op dezelfde dag, ik had er geen zin in. De edelsmid, een echtpaar feitelijk, waar ik moest zijn ken ik al twintig jaar of langer en van een beginnend atelier toen zijn ze gegroeid tot een serieus bedrijf. Nooit laten ze na te herhalen dat het toen, toen ik zoveel werk voor ze had, echt begonnen is en nooit vergeet ik te herhalen dat het hun eigen werken is dat ze ver heeft gebracht. Het is fijn om te zien dat het goed gaat en dat hun medewerkers/sters ze op handen  dragen is een prima teken. Van de trouwringen van mijn ouders die ik ze eerder bracht, ik erfde ze van mijn moeder, hebben ze één nieuwe ring gemaakt en ik ben tevreden en geraakt. Goh Mam, nu draag ik het, een stukje thuis aan mijn vinger. We dronken uitgebreid thee, ik bestelde de vorm in zilver die ik nodig heb voor een opdracht, zij gingen aan het werk en ik reed door naar de kust. De rit alleen al is een fantastische belevenis. Een kronkelige kustweg, vaak hoog boven de zee, kleine dorpjes waar alleen de motorfietsen van een moderne tijd getuigen, de prauwen van de vissers op het strand zijn hoe ze al honderden jaren zijn. Mmm, misschien die blauwe plastic zeilen, misschien zijn die ook nieuw. In het hotelletje een simpele, nette kamer, vijf meter van de zee; het is stil, de meeste toeristen zijn naar huis. Na uren op de motor wil ik wel een massage en dat kan. Het kost 150.000 rupiah (10,–). Dat is voor Bali veel geld maar het is een goede massage, als herboren loop ik later langs het strand. En met iets van chagrijn. Niet vanwege het geld, op is op, maar omdat het weer geld in de pocket van een grote(re) jongen was. De masseur, hij moet op afroep beschikbaar zijn, krijgt 15.000 rupiah (€ 1,–)  per massage en de rest is voor de hotelhouder. Meestal doet de jongen zo’n drie a vier massages op een dag – en dan ben je kapot, geloof me – zo heeft hij een dagloon van maximaal 4 euro. De hotelhouder houdt er, ‘on the side’, bijna 40 euro per dag aan over. Veel toeristendingen hier – hotels, attracties, restaurants – zijn in handen van westerlingen, de zaken worden volgens westerse normen geregeld en de toerist is (meestal / soms) tevreden. Goed voor het toerisme maar is het ook goed voor de Balinezen? Afgezien dat allerlei hotelgroepen (Westin, Ritz Carlton, etc) maar doorgaan met giga hotels te bouwen die al te vaak het landschap aan gort helpen – er is een bouwstop maar met de juiste envelop op de juiste plaats is dat makkelijk te omzeilen – is het steeds het grote geld dat wint. Het zijn niet alleen westerse bedrijven, het is eerder een mondiale ziekte, maar ook hier steeds meer geld en macht in steeds minder handen. Overheden faciliteren of, een gunstiger geval, kijken verbijsterd wat er gebeurd.

‘A house is not a home’ schreef Burt Bacharach lang geleden, ik herinner me de uitvoering van de Anita Kerr Singers. Mijn huis is niet leeg en Bali is warm in meer dan één opzicht maar het is goed niet te vergeten dat thuis gevormd wordt door de ander. Dan is er thuis in een telefoongesprek, in een lieve email of gewoon in het ontmoeten van of denken aan hen die me dierbaar zijn. Een zoele avond, ik zit op het terras, de muziek komt uit Afrika, gedachten reizen, zeker rond deze tijd, makkelijk en ver, ook in her inneren is thuis. Afstand overbrugt door liefhebben, sneller dan het licht van hier naar Nederland, naar Afrika en, soms met een beetje tegenzin… weer terug. Mijn thuis is zo groot als ik het laat zijn, veel en veel groter dan het huis dat ik bewoon. Je bent wereldburger geworden zegt een goede vriend maar ik denk dat hij ongelijk heeft want zo, en niet anders, zijn we geboren. Dat ik wel eens moeite heb verder te kijken dan het doosje waarin ik het eerste levenslicht zag laat onverlet dat ik, manmade borders or not, een deel van het geheel ben; alles uit dezelfde bron. Willen kijken naar dat wat verbindt. Zij die telkens weer verschillen benadrukken en exploiteren zijn geen vredestichters, hun motivatie is dubieus en gevaarlijk. Als ik de kranten lees lijkt het of ik met die opinie tegen de stroom inga, als ik mijn vrienden – thuis – hoor weet ik dat we samen zijn. Het Drakensberg jongenskoor zingt intussen in het Afrikaans. Als het goed is en je klikt op deze link kun je meeluisteren.

04 Track 04 kopie

Lieve groet, Frank