Lieve Allemaal

De hagedisachtige beesten die hier in elk huis wonen heten tokeh’s . What’s in a name? Nou, het is meer van ‘the name gives it away’. Kakten ze eerst elke nacht dikke klodders net voor mijn schrijftafel – van zes meter hoogte plats plets – nu doen ze het bovenop de tafel. Ja, je kon er op wachten hé; tokeh’s. De vleermuizen doen weliswaar hetzelfde vanuit de nok van het dak maar dat is buiten en bovendien brengen vleermuizen geluk. Ook smerig maar toch anders. De pomp van het zwembad bleef steken. Gebeurt wel eens. Vuiltje tussen de klep en het water loopt terug in de bak die dan, overvol, overstroomt. Makkelijk op te lossen; de pomp even opnieuw aandoen, vuiltje spoelt weg en klaar. Maar even niet als de elektriciteit net op dat moment uitvalt. Tuin onder water, halfleeg zwembad. (Of noem je, in het kader van positief zijn, een zwembad ook halfvol?) En een rat heeft een rol plakband uit de studio gejat. Onder de oven teruggevonden, nog wel plak, geen band meer. Ik denk dat ik zo mijn problemen wel uitputtend heb behandeld, meer is er niet.

Het heet geluk. Het laat ook alle ruimte om veel te denken, een luxe; vaak een genoegen, soms een last. De meeste mensen in mijn omgeving hebben hun handen (en hoofd) vol met dagelijkse beslommeringen. Hoewel minder heftig dan in Afrika is ook hier de vraag hoe er eten op tafel komt. Dat, de aflossing van de motor, elektriciteit en, natuurlijk, hoe betaal ik al die offers en ceremonies. Scholing van de kinderen staat dan, misschien begrijpelijk, lang niet overal op de eerste plaats en zo blijft de cirkel rond.

Over hoe het leven verder ingericht is of zou moeten worden weinig gedachten. De, soms heftige, ontwikkelingen in Indonesië krijgen hier nauwelijks aandacht. In een lang gesprek met een onderwijsdeskundige uit Singapore kwamen we er op uit dat de ‘waarom’ vraag hier uit het onderwijs gebannen is. ‘Leer kinderen hoe te denken, niet wat te denken’ las ik ergens. Klaarblijkelijk leidt dat tot een onzekerheid die zo bedreigend is dat het establishment er hier niet aan wil. Toen mijn gesprekspartner op een school voorstelde dat het beter zou zijn de kinderen zelf de vrucht die de lerares in haar hand te laten benoemen, zelf de kleur aan te geven en wellicht zelfs de vrucht (het was een appel) samen open te snijden om verder te onderzoeken, meende de lerares dat zoiets maar tot verwarring zou leiden. En vruchten snijden, dat mochten ze niet.

Een denkende (midden)klasse is de schrik van elke dictator en elk uitbuitend systeem, het is niet voor het eerst dat ik denk dat het sommige mensen hier goed uitkomt dat het schoolsysteem zo belabberd is. Het waarom, als altijd zijn er geld en macht in het geding, zal ik wel nooit echt begrijpen. Goed beschouwd is er wel veel dat ik niet begrijp. Hoe je een bijstandstrekker financieel kan schofferen om een foutje of verschrijving en tegelijk forse, ten onrechte verkregen bedragen afdoen als klein bier is ook zoiets.

Het is even uitgesteld, het ziet er niet naar uit dat het tot afstel komt; weer negen mensen zullen hier voor het vuurpeloton worden geleid. Onder de slachtoffers – kun je ze anders noemen? – zijn twee Australiërs. Er zijn veel redenen om tegen de doodstraf te zijn, één is mij al ruim voldoende; je verlaagt je niet tot het niveau van een dader. Mogelijke dader omdat de geschiedenis leert dat in elke rechtspraak fouten (soms) worden gemaakt. Zoals Nederland dat een aantal weken geleden deed, doet nu de Australische overheid haar best dit oordeel, voor haar eigen burgers!, van tafel te krijgen. Wij, Australië, hebben jullie tien jaar geleden met een miljard dollar geholpen toen de tsunami toesloeg, jullie zijn dit nu aan ons verplicht. En daarnaast de dreiging van een boycot van Bali als toeristenbestemming.

Een kleine rimpeling tussen de stormen van de wereld, die evenzogoed mensenlevens betreft. Een bittere illustratie van een mentaliteitskloof. Ook van selectieve verontwaardiging en een westers superioriteitsgevoel dat zijn pendant vindt in het gevoel in dit land als minder te worden gezien. Doodstraf moet de wereld uit maar deze stappen brengen hakken in het zand.

Intussen werken voor de tentoonstelling in glasgalerie Leerdam, opening 17 mei a.s. Hieronder twee objecten en het gedicht dat aan de basis lag.

Lieve groet, Frank