Lieve Allemaal,

De zon is nauwelijks op in Bali en ik lees de kranten op het net. Over de vliegramp die geen vliegramp is maar een catastrofe veroorzaakt door mensen, verblind door een ideaal dat dit nooit waard kan zijn… Er is geen dekking tegen het geweld van zeloten en andere fanatici die rücksichtslos niet alleen broederschap ontkennen, maar het met haat en zonder enig respect voor leven, met alle middelen die hen ter beschikking staan, bestrijden. Er is ook geen schuilplaats waar het slechte nieuws niet tot ons komt. De moderne techniek dwingt ons dagelijks onze broeder en zuster te zien, ook en vooral die in nood – als we willen herkennen. De wereld is intussen zo klein dat nationaliteit meer dan ooit een futiel detail is van wie we zijn. De nood is zo groot dat mineur of majeur verschil in godsbeleving geen reden kan zijn de broederschap, die al in onze genen ligt besloten, te ontkennen. Het is broederschap die maakt de ander nabij te willen zijn, zeker de ander in nood.

Vier mensen die me in bepaalde zin nader staan dan anderen behoren tot de slachtoffers. Iedereen kent direct of via wel iemand die … Intussen erger ik me aan Balinezen die benadrukken dat het om zoveel Nederlanders gaat, 12 Indonesiërs en twee Balinezen. Ze zijn niet de enigen die nationaliteiten tellen zie ik in de kranten. Bijna driehonderd mensen, en een nauwelijks in te schatten aantal nabestaanden die een loodzwaar verlies zullen moeten incasseren, daar gaat het over.

Niet zoveel later komt de hulp met slecht nieuws, ik denk dat ik het al weet. Het blijkt anders; Ketut, mijn ‘landlord’ is afgelopen nacht overleden, hij was al enige tijd ziek maar het leek weer beter te gaan en nu dit. Het betekent dezelfde dag nog een (voorlopige) begrafenis, de crematie komt veel later. Ik hoor daar te zijn maar gedurende de zeer uitgebreide ceremonies gaan gedachten heen en weer, vliegen over die klein geworden wereld die broederschap meer dan ooit tot voorwaarde maakt van leven. De zonder twijfel zeer lange, maar ook enige, weg uit de puinhopen van ons bestaan.

De hulp wist niet wie te kiezen maar ‘bapak’ (= vader, haar man dus) heeft het ingefluisterd. En die werd het, Jokowi, want Bali is een beetje Jokowi-land. De presidentsverkiezingen; beide kandidaten beschouwen zich erfgenaam van een eerdere president, respectievelijk Soekarno en Suharto. Dat dat dictators waren die hun eigenbelang strak in het oog hielden… de tijd heelt niet alleen wonden, het maakt vergeten een stuk makkelijker. Prabowo, de kandidaat van het establishment, is favoriet bij hen die kiezen voor rust en orde en bij een aantal fundamentalistische groepen die hopen op een streng islamitische samenleving. Logisch dus dat hij in Bali, goeddeels hindoe, weinig poot aan de grond krijgt. Jokowi, de man van gewone komaf, zegt schoon schip te willen maken en heeft dat als burgemeester en als gouverneur ook al wel laten zien. De elite wordt bedreigd in haar positie. De chauffeur van de week meende dat beide kandidaten hebben gewonnen. Ze claimen immers beiden een overwinning, via radio, kranten en tv. Mijn opmerking dat er ‘natuurlijk’ maar een kan winnen kwam niet aan. De media waren duidelijk, ze hebben allebei gewonnen. De echte uitslag komt pas op 22 juli, het tellen duurt even, vooral ook door alle afgelegen regio’s. De hoop dat er niet gerommeld gaat worden is waarschijnlijk een ijdele, nu al zijn districtjes bekend waar helemaal niemand op Jokowi stemde of waar aanmerkelijk meer mensen hun stem uitbrachten dan er kiesgerechtigden zijn. De rijkste man van het land, tevens een politicus die de door zijn bedrijf veroorzaakte ramp bij Probolingo nog steeds niet opgelost heeft, probeert met zijn radio en tv stations het tij te keren. Te laat voor hem hoop ik, intussen ondergaat de democratie hier een cruciale test en dat is in een van de meest corrupte landen ter wereld een hachelijk avontuur. Dat (potentiële) dictators de zaak beduvelen is niet nieuw, dat ze het op de stomst mogelijke manier doen eigenlijk ook niet. Een schijn-legitimiteit is hen voldoende, de rest wordt wel opgelost met ‘andere middelen’.

Zoef was er vandoor. Dagenlang probeerde ik om hem, al was het maar voor even, niet aan de lijn te laten lopen. Niet overdrijven, op stukken waar eenden en kippen te verwachten waren moest hij vast en zo ging het prima. Tot van de week. Tot vlak bij het huis liep hij keurig mee en opeens was hij weg. In het donker lopen zoeken en roepen – leuk voor de buren – maar hij kwam niet. Ik ging er van uit dat hij wel naar de Pars was gegaan en de volgende morgen met de hulp zou terugkomen maar nee… Een flinke tijd later kwam Frans met hem aanzetten, bij gebrek aan een riem gebonden aan een verlengsnoer. ‘Lieve Lita, mijn hond houdt niet meer van me, wat nu?’

Het trouwen van de dochter van W&P is uitgesteld. Een nichtje blijkt ook te gaan huwen, komende week al, en daar gaat zoveel energie en tijd voor ceremonies mee heen dat dochter er niet ook nog eens bij kan. Dat wordt dus augustus, misschien… Het moet ook weer niet al te lang gaan duren want ze is zwanger en trouwen met zo’n heel dikke buik is niet prettig. Gezien mag het overigens best, het is hier vrij normaal. Een Balinees verklaarde het eens als ‘Je koopt ook geen auto als je niet zeker weet dat hij kan rijden.’ Tja… hoe dat afloopt met mannen die onvruchtbaar zijn? Veel verloofdes kan maar altijd vrijgezel is met het oog op reïncarnatie ook geen oplossing.

Netanyahu gaat door met bombarderen tot het doel is bereikt; het herstellen van rust en vrede. De praktijk van Hamas is niet anders. Nu kun je met bommen wel het een en ander bereiken neem ik aan, maar vrede mijnheer Nethanyahu, nou nee, dat nou net niet… En met die opmerking bedoel ik niet partij te kiezen, dit soort gestoorde denklijnen vertroebelen het zicht aan beide zijden. Facebook verwijdert maar niet zo de pagina ‘joden moeten dood’, daar is extra druk voor nodig. In eerste instantie reageren ze met ‘het is niet in strijd met onze regels’. Fijn, de moraalridders van Facebook verwijderen een foto waarop een tepel te zien is ogenblikkelijk, maar echte vuiligheid mag blijven. Uiteindelijk zijn ze onder veel druk gezwicht, de pagina is weg. Waar hun moraal op stoelt blijft intussen een raadsel. Niet op broederschap vrees ik.

Lieve groet, Frank