Lieve allemaal

Hier, ver genoeg van de vulkaan om ons relatief veilig te weten, gaat het redelijk. Doni is weer terug uit Jakarta waar hij twee weken terug plotseling heen moest. Wat we beiden eigenlijk al wel aan zagen komen maar niet uitspraken gebeurde toch, zijn moeder is overleden. Verdriet natuurlijk en bij mij, geef ik toe, ook wat bitterheid om die telkens weer uitgestelde operatie – dokter niet aanwezig, te druk, formulier kwijt, Indonesische toestanden – die uiteindelijk te laat kwam. Maar of het anders had gekund zullen we nooit weten en dan nog, dan nog. Doni is er rustig onder; niet voor het eerst valt me op dat Indonesiërs in het algemeen beter zijn in het accepteren van het leven zoals het komt. Het heeft positieve en minder positieve kanten, er valt wel iets van te leren.

De vulkaan dreigt dus nog steeds met tot wel duizend (kleine) bevingen per dag maar vooralsnog blijft het daarbij. 185.000 mensen zijn geëvacueerd en verblijven in een soort van kampen. De gouverneur meende dat de helft daarvan best naar huis kon omdat ze in ‘veilig’ gebied wonen en dreigde met het inhouden van salaris van ambtenaren die niet op hun werk verschenen. Na een week bleek het toch een rekenfout; ze blijken terecht geëvacueerd. Het grote probleem is dat niemand weet hoe lang dit gaat duren en de opvang van de overheid is uiterst minimaal, een goed deel van de evacuees is voor water en voedsel afhankelijk van particuliere initiatieven. Het toerisme intussen loopt terug – bij een uitbarsting is het niet onwaarschijnlijk dat vliegvelden gesloten gaan worden en mensen zijn bang dat ze straks niet terug te kunnen naar huis. Ontslagen en faillissementen zijn niet van de lucht, vooral in het oosten van Bali blijven hotels en restaurants leeg. Het gevoel van ‘als het dan toch moet gebeuren laat dan maar snel komen’ is intussen niemand vreemd.

Sommige Balinezen geloven dat de Gunung Agung boos is omdat westerlingen haar beklommen hebben, mogelijk sex hebben gehad op de berg en, erger nog, wellicht in een menstruatieperiode waren. Ceremonies alom om de vulkaan weer gunstig te stemmen. De stellige bewering van de priesters dat het op 5 oktober ging gebeuren hadden ze wel voorzien van een verzekeringetje, dezelfde dag werden allerlei samenkomsten georganiseerd om te bidden en zo kregen ze linksom of rechtsom toch gelijk. En ziet: het bidden helpt. Terwijl ik dit schrijf is hierachter weer een ceremonie bezig, we horen en zien ze dagelijks.

Intussen regent het al weer flink. Het regenseizoen is dit jaar niet echt gestopt maar is nu weer vol actief. Een flinke aardverschuiving hier vlak bij was een paar nachten terug het gevolg. Als ik naar boven kijk en dat gebouw op het randje zie staan …

Nu de laatste loodjes voor mijn vertrek naar Nederland. Nog wat afmaken en ingewikkeld geschuif met objecten over de twee koffers die ik mee mag nemen en zorgen dat hier alles door kan gaan. We zijn er druk mee. In Nederland nog een paar objecten afmaken en dan komt de inrichting van de tentoonstelling in kasteel Cannenburch. 4 november is de opening, ik houd jullie op de hoogte.

Lieve groet, Frank