Lieve Allemaal,

In het grote kantoor hierboven hangt de kalender blijkbaar nog steeds op maart of april. Is de klerk ziek of zo of wordt er niet gewerkt vanwege ramadan? Slechte organisatie en wij zitten met een verlengde regentijd. Ik niet alleen, ook voor de dieren regen en zij hebben geen fatsoenlijk dak boven het hoofd. Twee ratten hebben er iets op gevonden; mijn slaapkamer. Lekker droog en leuke pluisjes en stofjes voorhanden om een nestje van te bouwen. Ik ben het er niet mee eens maar zo schijnt het te gaan. De oogst is van het land en tot er nieuwe rijst staat zoeken ze hun heil elders. Als het aan mij ligt wordt het een eeuwig heil. Ik heb ‘hapjes’ gekocht, er is flink van gegeten en een zeer definitieve verhuizing zit er voor ze aan te komen. Niet aardig misschien maar ‘it runs in the family’; mijn opa verzorgde de rattenbestrijding in de haven van Amsterdam. Met tokeh’s (gecko’s) kan ik leven – terwijl ik dit schrijf zit er eentje me indringend aan te kijken vanaf het plafond – maar ratten…

Mijn moeder placht te zeggen dat, naarmate je ouder wordt, de tijd sneller gaat. Lief mens maar wel een beetje gek, dacht ik. Maar alweer had ze gelijk. Het is eind juli en het lijkt pas gisteren, maar ik ben alweer een jaar weg uit Afrika. Houden van in combinatie met loslaten gaat me niet goed af. Het hoeft ook niet lijkt me, al heeft ook verbondenheid haar prijs. Nogal wat berichten van daar maken bezorgd.

T. moet naar de Oostkaap voor de begrafenis van een nichtje met wie hij op school is geweest. Ze is vermoord. Het staat er simpel in die email maar wat voor een wereld ligt daarachter? C. zit nog steeds ziek in zijn huisje in Alex. De behandeling van zijn ziekte is net voldoende om hem op de been te houden, meer lukt blijkbaar niet. Een goede behandeling afdwingen is een dagtaak en dan nog. Er is geen geld voor een goede gezondheidszorg terwijl het grote graaien door een groepje machtigen – inclusief de familie van Mandela – ook in Zuid-Afrika steeds grotesker vormen aanneemt. Het idee dat succes en levensvervulling gemeten moeten in geld en macht, exporteren we dat vanuit het westen of is het mensen ingeboren? Of zijn we gewoon te bot om de ellende die ervan komt tot ons door te laten dringen?

Mijn denken gaat nogal eens over in biddende gedachten; dat het beter zal gaan. De potentie is er, zonder garantie voor succes. Kleine lichtpuntjes moeten de moed erin houden. Op Mandela’s verjaardag was er opnieuw de actie om 67 minuten lang iets belangeloos voor een ander te doen. 67 minuten voor Madiba; ik hik wat aan tegen die 67 minuten. Als een mensenleven een flits is op de eeuwigheid, wat is dan 67 minuten. Leven naar onze overtuigingen zou, in ieder geval voor de meesten van ons, een aanmerkelijk rijkere oogst opleveren dan 67 minuten per jaar voor een ander. 67 minuten, het is een begin.

Intussen is Bali een oase van (relatieve) rust. Het werk aan het zwembad gaat gestaag door en hoewel dat veel herrie geeft is het een genoegen te zien met hoeveel plezier en vooral ook trots eraan gewerkt wordt. Blije gesprekken met de werkers waarin zij melden dat het zo mooi wordt. De uitdrukking ‘het mooiste zwembad in Bali’ lijkt me overdreven maar als ik dan die stralende ogen zie… In die ogen in ieder geval wel. En dat klopt ook als je het zelf gemaakt hebt. Dat het bij hen ook een beetje ingegeven wordt uit een ‘lekker puh’ gevoel naar het minder geslaagde zwembadje van de buurman die ze niet meer aan het werk wil hebben; het zijn mensen.

Op een andere manier kwam die gedachte deze week ook langs. Er deed zich een probleem voor; er was telkens geld weg. Geen grote bedragen maar toch. Het is eigenlijk al een tijdje dat ik het min of meer weet maar uit zorg niet tot beschuldigen over te gaan voor ik het absoluut zeker wist bleef ik voorzichtig. Toen het bewijs er onomstotelijk was kon ik het nog steeds slecht geloven, het was duidelijk wie het deed maar… Kleine bedragen, elke dag een beetje – zo doorgaan was geen optie. Lastig in een omgeving waarin alles met elkaar en iedereen verwant of verweven is en waar ik gast ben. Want dat blijft zo, een niet-Indonesiër kan hier dertig jaar of langer wonen, hij blijft een tamu, een gast. Anders dan in Afrika, waar de bevolking waarlijk multicultureel is verraadt een huidskleur of een accent hier dat je buitenstaander bent en buitenstaanders, ik schreef het in mijn vorige blog al, die hebben ‘het’ meestal gedaan. In een situatie waarin misschien wel harde woorden zouden moeten vallen is het in ieder geval lastig. Voors en tegens afwegend ben ik dan met zo’n probleem bezig. Op een andere, veel belangrijker grond heb ik het opzij geschoven. We zijn mens.

Ik leef simpel. Van een budget waar ik het in Nederland nog geen week mee kon doen red ik het hier, met voorzichtigheid, een hele maand. Armoede en rijkdom zijn relatief. De hele straat is zonder vervoermiddel en ik heb een fiets; ik ben rijk. Ik heb nog steeds die fiets en de hele straat heeft een auto; ik ben arm. Hier heb ik een mooi huis met een tuin, een zwembad is onderweg (cadeau, maar toch) en mijn motor is niet op afbetaling; voor de meeste Balinezen ben ik een rijk man. En dan ligt daar een portemonnee en daar zit wel, omgerekend, honderd euro in, allemaal briefjes van 100.000 rupiah. Hoe groot is dan de verleiding? We zijn mensen.

Nee, stelen kan niet, ontoelaatbaar, vind ik ook. Maar een nieuwe kans, nog een keer proberen, dat kan wel dunkt me. Daarom maar een bedekte waarschuwing – hier gaat erg veel tussen de regels – en hopen dat het goed gaat. Wat kritisch kijken in mijn eigen geschiedenis moet de teleurstelling over beschaamd vertrouwen wel kunnen overwinnen. De stapel nieuwe kansen in mijn leven is niet te overzien.

Soms zijn feiten zo bizar dat het geen waarheid lijkt te kunnen zijn. In Zimbabwe is een ziekenhuis waar bevallende vrouwen voor elke schreeuw een 5 dollar boete betalen. (bron: Transparency International)

Veel liefs,

Frank