Wie zal zeggen hoe kort een leven is, hoe lang? Meten in jaren is des boekhouders, is de balansen maken die nooit essentie laten zien, is rekenen met plus tegenover min en saldo verwarren met winst of verlies. Een kleine overdenking deze morgen over een leven dat zomaar ophield; terugkijken op die laatste verjaardag, vandaag tien jaar geleden.

Klein zachte daden die aan vrede bouwden, ongemerkt en vanzelfsprekend – tekorten aangevuld met eenvoud en ernstig willen. En vreugde over het leven die de dagen duizend kleuren gaf. Woorden en daden, ik heb ze achteloos blij ervaren; wie telt het licht als het morgen wordt?

En nu, zelfs als donker en woede over het onrecht soms in hinderlaag liggen, schijnt nog steeds ook dat licht op mijn weg. Wie dan zal zeggen hoe kort een leven is, hoe lang?

Lieve Allemaal,

Met vrienden een paar dagen naar Gili Air geweest, een van de drie kleine eilandjes voor de kust van Lombok. De trip erheen was er een met hindernissen, de shuttle van Ubud naar de haven kwam terecht in een gigantische file. Je bent, neem ik aan, niet verbaasd dat het om een ceremonie ging? Meerdere dorpen brachten ladingen offers en dat moest, zo is nu eenmaal de regel bleek, midden op de rijweg. De enige hoofdweg van zuid west naar oost Bali was twee uur potdicht, ook al doordat de verschillende desa’s de begintijd niet gecoördineerd hadden of misschien wel omdat dezelfde priester bij alle gelegenheden aanwezig moest zijn. We stonden wel vooraan in de file en hadden een goed zicht op de gebeurtenissen. En een van de pedanda’s bood ons een drankje aan, mijn vrienden vonden het wel interessant allemaal. De snelboot had niettemin op ons gewacht, spoedig raasde en stampte het over de behoorlijk hoge golven. Gedachten aan andere boten in een andere wereld lagen voor de hand. “Ik tel mijn zegeningen, elke dag” zei die heel oude tante de Haan vaak en de stommeling die ik was vond het een merkwaardige bezigheid van die lieve oude dame. Toen wel …

We hadden geluk; zeer laag laagseizoen. Het vervoer – geen auto’s, geen motoren – gaat per cidomo (klein koetsje met een paardje) en de moderne tijd was alleen, licht bizar, zichtbaar in de smartphone van de koetsier. Prachtige locatie aan het palmenstrand met een blauw turquoise zee. Zwemmen, snorkelen bij de zeeschildpadden en verder weinig doen. Wat triestig werd ik van de lintbebouwing van bars, disco’s, restaurantjes en ander spul, in de afgelopen vijf jaar uit de grond gestampt. Nu veelal gesloten maar straks in het hoogseizoen gelijk het Kuta hier op Bali; zuipende herriemeutes tot vroeg in de morgen. Jawel, tel je zegeningen, wij hadden geluk; prachtige dagen van rust, zon en zee.

Als ik dit schrijf regent het voor het eerst in vele weken; een heel klein beetje. Er zijn berichten dat de regentijd nog wel even weg kan blijven. El Ninjo is de boosdoener en het kan wel januari worden. Intussen slapen de boeren op hun sawah om te voorkomen dat in de nacht een “collega” het water naar hun veldje afsluit. Er wordt, hier en daar zelfs letterlijk, om water gevochten. In veel opzichten lijkt het alleen maar of het leven hier simpeler is.

De hulp is een paar dagen weg, er is weer een ceremonie gaande. Een trieste aanleiding, een nichtje van zesentwintig jaar oud met een kind van nog geen jaar overleed ‘zomaar’. Haar man werkt op een cruise schip en blijkbaar heeft ze gewacht tot hij terug kwam, drie minuten nadat hij in het ziekenhuis aankwam overleed ze. De volgende morgen werden in dezelfde familie twee baby’s geboren.

Door de verhalen die ik hoor krijg ik, niet voor de eerste keer, over dat ‘zomaar’ overlijden wel gedachten. Niet relevant voor wat gebeurd is maar zorgwekkend voor de toekomst als het juist zou zijn. Teveel Afrika ervaringen misschien, ik krijg heel graag ongelijk.

Ik kan alleen maar hopen dat het beeld zoals dat over het net, vanuit de kranten hier binnenwaait, vertekend is; dat jullie meer rust hebben dan de media me doen geloven. Een columnist mag dan schertsend schrijven dat het allemaal niet meer relevant is omdat op vijf december WOIII uitbreekt, van hieruit lijkt het of de criminelen van isis de gemoederen teveel bezig houden. Angst voor een aanslag; Bas Heijne schrijft dat de echte aanslag al heeft plaatsgevonden. Een verhouding van diepe, wederzijdse achterdocht tussen het Westen en de islam is ontstaan en de jihadi’s, inspelend op gevoelens van vervreemding en onbehagen die rijkelijk aanwezig zijn, proberen die verder te vergiftigen. Heijne vraagt om stevige gebaren van saamhorigheid en ziet ze niet. Ik woon in het grootste moslimland ter wereld en onder andere omstandigheden zou ik de beweringen van een vriend die hier op bezoek was over “de islam” en “de moslims” misschien amusant vinden. Nu was het alleen alweer een teken dat we het gemak van alles op een grote hoop vaak verkiezen boven het elkaar willen leren kennen. En een teken dat we onszelf het delen in elkaars rijkdom op basis van vooroordelen ontzeggen.

Een man in India vond, op de vuilnisbelt waar hij werkt, een hobbelpaard en bracht het mee naar huis voor zijn kinderen.

Intussen is de iPad ook in goud verkrijgbaar, bieden een paar grote Amerikaanse bedrijven in de arbeidsvoorwaarden aan eicellen in te vriezen zodat dames langer door kunnen werken en zie ik een advertentie voor een smart-watch (wat zou het leven zonder zijn?) in, alweer, goud. De staatssecretaris wacht nog even om de uitspraak van de raad van Europa over te nemen, voorlopig gaan we gewoon door met het niet achten op menselijke waardigheid. Wellicht hebben sommigen dat tellen verkeerd begrepen. Plus, min en saldo… Nee lieverd, zegeningen, die moet je tellen. En delen, vooral ook dat: delen. Want daar zijn die zegeningen dan weer voor; van delen worden ze groter.

Veel liefs, Frank