Lieve Allemaal

In Bali staat mogelijk een vulkaan op uitbarsten. Niets is zeker, het kan morgen weer anders zijn, maar de laatste drie dagen is de hoogste fase van alertheid ingesteld en het zou kunnen gebeuren. De Gunung Agung is de moederberg van Bali, voor de Hindu’s een heilige plaats en voor het laatst uitgebarsten in 1963 na, toen, honderd jaar geslapen te hebben. Tienduizend of meer mensen zijn intussen geëvacueerd – een aantal wilde hun huis niet verlaten dus die zitten er nog. De vulkaan is 33 kilometer van ons huis en veel directe problemen zullen we er waarschijnlijk niet mee hebben, hoe het in Bali in zal grijpen als het gebeurt is niet duidelijk. De vorige uitbarsting ging tien maanden door en heeft Bali voorgoed veranderd. Leven op een vulkaan, dan weet je niet hoe het afloopt.

Voorlopig gaan de toeristen en expats door met feesten, doen de Balinezen hun ceremonies en lijkt er, buiten (vulkaan) hysterie van met name westerlingen op sociale media, weinig aan de hand. Niet onbegrijpelijk misschien, het is afwachten en er is absoluut niets dat we kunnen doen.

Dat wonen op een vulkaan geldt in een bepaald opzicht voor ons allemaal denk ik. Volidioten die de VN onveilig maken, een nobelprijs laureaat die haar positie alleen schijnt te kunnen behouden door alles te verloochenen waarvoor ze zegt te staan, meerdere criminelen die het tot president schopten, een tweedeling onder mensen die alleen maar groter wordt en nog wel wat dingetjes. Niemand die de gevolgen nauwkeurig kan voorspellen maar je hoeft geen rocket-scientist te zijn om uit te kunnen rekenen dat het ooit tot een uitbarsting komt. Tegelijkertijd, ook alle liefdedaden waar de wereld gelukkig ook vol van is dragen hun vrucht. Die etiketjes in de kinderkleding bij de Hema maar even laten, gewoon aan het werk blijven.

Penestanan, de desa hier, viert volgende maand een grote ceremonie. “Eens in de dertig jaar” ronkt het door het dorp. Het kost een paar centen maar dan heb je ook wat. 1,1 miljard rupiah (ongeveer € 72.000,–) op een bevolking van nog geen 1000 mensen. Zou voor Nederland met € 72,– per PERSOON onacceptabel veel zijn, (15 euro verhoging eigen risico veroorzaakt haast een revolutie). Hier is het voor de meesten een regelrechte aanslag op een toch al wankel gezinsbudget. Maar de priesters – goed inkomen en klaarblijkelijk losgezongen van het normale leven – hebben het zo besloten en niemand kan en wil er onderuit. Niet betalen en straks tijdens de ceremonie genoemd worden als wanbetaler zeker? Daar begint geen hond aan.

Hoezeer toegeven dat je het niet hebt geen haalbare kaart is bleek weer eens toen P. deze week langskwam. Hij had een boormachine geleend en die kwam maar niet terug, verzoeken werden genegeerd en ik begon nijdig te worden. Bleek dat zijn kleinzoon ziek is, anderhalf jaar oud, niet meer eten, pijn en in een dikke week 4 kilo gewicht verloren. Wie zou niet bezorgd zijn? De ‘dokter’ waar ze geweest waren had eigenlijk niets gedaan, wist niet wat het was dus gaf maar een siroop, de situatie verbeterde niet. Reden voor mij hem naar een goed ziekenhuis te sturen. Okay, zover goed hier goed is. De kosten van een specialist zouden daar zo’n 10 euro bedragen maar P. zag er een probleem in; te duur, nog maar een weekje afwachten. Dezelfde P. peinst er niet over het geld voor de ceremonie niet te betalen – beschaamd, de buren, de priester …

Ik heb me ingehouden maar er mist een stukje van mijn tong. Geen dag om milder te gaan denken over de terreur die religie kan zijn en hier in Bali daadwerkelijk dagelijks is. Nog een vulkaan al lijkt de uitbarsting daarvan, gezien de houding van de Balinezen, nog heel ver weg. Die brief met een verzoek om een bijdrage aan de ceremonie heb ik gisteren verscheurd.

Lieve groet, Frank

“Het is ontluisterend, bedacht ik, hoeveel we verliezen door zaken als religie, huidskleur, afkomst en nationaliteit boven ons mens-zijn te plaatsen. Maar is het überhaupt mogelijk mens te zijn zonder al deze dingen?”                            Stevo Akkerman in Trouw

Lieve Allemaal

Yogyakarta was leuk, heel leuk. Op weg naar het vliegveld wel in de zenuwen want mijn paspoort en identiteitsbewijs zijn bij immigratie. Volgens het bureau dat de visa regelt was een kopie geen probleem maar had ze gelijk? Ja, ze had gelijk. De controles zijn niet zo heel stevig. We hadden alleen handbagage en allebei een flesje arak – ja, weer alcohol – in onze tas. Gaat altijd goed beweerde Doni en, ook hij had gelijk. Een halve liter vloeistof; zo’n mooie scanner helpt weinig als niemand oplet.

In Yogya veel gelopen, gezwommen, vrienden ontmoet, lekker gegeten en goede tijden beleefd. Alleen de tocht naar de Merapi, een vulkaan, was een teleurstelling. Anderhalf uur op de motor en eenmaal hoog in de bergen aangekomen was de bewolking zo dicht dat we de vulkaan niet eens gezien hebben. De stad bruist weer, nog steeds allervriendelijkste mensen overal. Veel hoofddoeken – ook daar steeds meer het vasthouden aan identiteit – en zeker twee keer hoorde ik daar negatief commentaar op. Het heeft mij niet gestoord, ook bij bedekt haar blijft de mens gewoon zichtbaar. Tegelijk denk ik dat vastklampen aan een identiteit, welke dan ook, het moment fixeert en groei of zelfs maar beweging onmogelijk maakt. Maar dat is dan weer niet voorbehouden aan alleen het dragen van een hoofddoek. Op weg terug naar Bali hoorde ik op het vliegveld de mooist gezongen – betoverend was het woord – roep van de moskee ooit. Die vraag van Akkerman beantwoord ik met een volmondig ja. En ook met: we zullen wel moeten.

Weer in Bali nu, Doni is in Jakarta, zijn moeder is erg ziek en heeft hulp nodig. Deze foto kwam ongeveer gelijk met die foto van burgemeester van der Laan met de koning en ze hebben iets gemeen vind ik, iets van de essentie van zijn.

Tussen ‘gewone’ mensen is die arm vaak wel voorhanden, van de koning lag het misschien minder voor de hand en dat die er wel was deed goed. Nynke de Jong schreef het zo: ‘We zouden die arm allemaal wel willen geven maar we zouden die arm zelf ook wel willen hebben. Waar vind je nog bindende leiders?’ Het grote verhaal, een verhaal dat zich vooral in de kleine dingen manifesteert, mist kamerbreed. Te beginnen met een MP die bij het woord visie naar eigen zeggen denkt: ga naar de oogarts, maar ik constateer hetzelfde gemis bij al die, al dan niet formerende mannen en vrouwen, die er maar niet uitkomen.

Bijna veertig jaar geleden stond in het eerste eigen huis kort na aankoop de schimmel op de wanden. Het maakte niet blij en dat we de oorzaak niet konden vinden frustreerde. Na maanden zoekacties, openbreken en graven bleek de waterleiding van de buurman lek.  Die had het stilgehouden want wat niet weet … Het spoot allemaal lekker onder ons huis en zodoende.

Iets alerter nu had ik al snel door waarom hier de grond drijfnat was, de septic tank volliep met water en de betonnen plinten vochtig werden. Was ook makkelijker uit te vinden, de met de buren gedeelde pomp die water uit de grond haalt sloeg vier keer per uur aan. Elke keer 400 of meer liters in het vat pompend die dan 10 minuten later alweer aangevuld moesten. Zoveel doucht niemand, zeker niet 24/7. Nadat ik hier het water had afgesloten en de pomp onverminderd doorging was het duidelijk: een lek bij de buren. Meer dan een maand op reparatie aangedrongen, eerst was er ontkenning maar uiteindelijk kwam de man die het indertijd heeft geïnstalleerd en repareerde het binnen tien minuten. Klaar meneer! Alleen … de pomp sloeg nog steeds 4 keer per uur aan. Niks opgelost. Na mijn dreiging de pomp helemaal uit te zetten kwam gisteren, weer een maand later, de reparateur eindelijk weer. Gerepareerd mijnheer, het was op zes plaatsen stuk. Hij was er wel trots op dat hij dat zomaar gevonden had. De pomp is intussen stil, we kunnen gaan drogen.

Veel liefs, Frank