Weer thuis

In reactie op de IS afdeling die zich Saoedi Arabië noemt zorgde het NRC voor de quote van de week. “Mogelijk per abuis dood gefolterd.”

Lieve Allemaal,

Twee mensen en een hond blij, ik ben weer thuis. Bijna zes weken onderweg, leven uit de koffer en niet langer dan een paar nachten in hetzelfde bed, het is mooi geweest. Het laatste stukje – Jakarta  Bali – werd onverwacht iets langer. We vlogen al boven Bali toen opeens bleek dat we een uur (een heel uur!) moesten rondcirkelen alvorens de landing kon worden ingezet. Er waren wat vip’s die moesten arriveren of vertrekken en die willen daar geen gepeupel bij, vandaar. Meer dan 10 vliegtuigen, 3000 of meer mensen, moesten even wachten en rondjes draaien. Al de hele week staat het vliegveld hier, net als de luchthavens dichtbij, vol geparkeerd met privé jets van bestuurders en bankiers. Het IMF vergadert graag in het zonnetje dus het werd Bali. Eenmaal in de taxi naar huis (en ook de dagen erna) bleek het verkeer volledig ontregeld. Onder politie escorte racen de congresgangers over de weg om te shoppen of wie weet wat te doen, alles moet wijken, levensgevaarlijke toestanden geen probleem. Veel verdienen heeft duidelijk geen relatie met (veel) dienen. Ja mijnheer Breukink, het houdt niet op.

De workshop in Afrika was een leerzame belevenis. Uiterst vriendelijke mensen, een gastheer/organisator die er alles aan deed het tot een succes te maken en daarin met vlag en wimpel slaagde, deels een milieu van ‘boeren’, de haast Nederlands sprekende groep in Zuid-Afrika. Een forse minderheid die vecht tegen een neiging ze als irrelevant of erger weg te zetten, trots op hun cultuur, over het algemeen streng christelijk. Tijdens de workshop kwam een vraag: “Geloof jij in god?” Net zoals die dominee in hetzelfde land, nu bijna vijftien jaar geleden, dat even wilde weten. En ik voelde, net als toen, de argwaan bij de vraagsteller. Mijn antwoord was hetzelfde: “Definieer god.” Die dominee draaide zich geërgerd van me af, voor zulk spul had hij geen tijd. Nu ging het anders, het werd voor ons beiden een reis door een andere wereld. Niet helemaal onbekend met conservatief christelijke kringen was het voor mij toch veel verbazen en slikken.

De teleurstelling, een eufemisme, over hoe de zaken gaan in het land kon ik begrijpen, zorg over de toekomst van eigen kring en het land als totaal zijn invoelbaar. Een god die figuren als Ayn Rand en Trump inzet als instrumenten in een groter plan, die verdeelt en buitensluit, uitverkorenen heeft en kandidaten voor de hel? Een stukje van de achterban van dubieuze politici, die lijst wordt ook steeds langer, werd zichtbaar. En toch, warme oprechte mensen die het goede zoeken en vaak ook vinden. Samen op weg begint met goede wil. En die was er ruimschoots. Alleen nog even doen, een weg vinden, dat is dan nog wel een dingetje.

Bali is wat nerveus. Terwijl ik in de lucht zat weer een flinke aardbeving, nu op Madura maar hier hevig gevoeld. Het klotste weer uit het zwembad en alles stond te schudden begrijp ik van Doni. Buiten een flink lekkende visvijver geen schade, op Madura des te meer. Het gevoel dat de aarde aan alle kanten onrustig is herken ik; noord, west en oost van Bali was het al mis. Rustig doorleven maar, aardbevingen zijn niet te voorspellen, de kans dat er vandaag een komt is niet groter dan morgen, gisteren of volgend jaar. Intussen is het erg warm weer, de regentijd is er nog niet maar het bouwt zich op. Nog even, hoef ik de tuin niet meer te sproeien.

En verder? Ach, net bij de Bintang (supermarkt) bleek de oekaze van de nieuwe gouverneur van Bali al doorgevoerd: donderdags moet het personeel in traditioneel Balinese kleding verschijnen. De burgemeester van Spakenburg verplicht de inwoners elke donderdag in klederdracht te gaan. Eerder schreef ik over de tolerantie van Indonesiërs en dat gaat ook hierin op. Het wordt geaccepteerd, verder nadenken is niet gewenst. Dat is zorgwekkend. Maar dan, doen wij dat wel?

Lieve groet, Frank

Onderweg

Lieve Allemaal

Lang niet geschreven, ik was en ben onderweg. Zijn we allemaal natuurlijk maar ik bedoel nu ook fysiek. NL, Denemarken, NL, Noorwegen, NL en nu Zuid-Afrika. Overal les gegeven en na een rustiger periode op de farm van vrienden ook hier een workshop van vijf dagen, daarna via Nederland weer naar huis. Het wordt tijd. Intussen nu een beetje werken, opdrachten voor kralenwerk tot een goed einde laten komen en een beetje sentimental journey, mijn oude huis staat 20 kilometer van hier en ik ken de omgeving goed.

Een vallei van wij en zij, zo mogelijk nog heftiger dan elders op de wereld. De witte gemeenschap hier – voor het moment ook een beetje de mijne – is precies dat: heel wit. Onder elkaar benoemen ze de zwarte gemeenschap vaak als kaffers, voor hen een andere wereld waar je goedkope arbeid vindt maar verder niets mee te maken wilt hebben. De brallende ‘christen’ die deze week vol overtuiging beweerde dat zwarten kinderen van de duivel zijn kreeg geen tegenspraak, geen protest.

Recent hield Sigrid Kaag, de minister van handel die wél een goede minister van buitenlandse zaken zou zijn, de Abel Herzberg lezing: ‘De stilte van het wegkijken.’ In een indrukwekkend en visionair betoog haalde ze onder andere de biograaf van Herzberg aan:

Het ging niet zozeer om de gruweldaden.

Het ging niet om de laatste stap.

Het ging om de eerste

Want dan komen de gruweldaden vanzelf.

Ik las, met schaamte, de terechtwijzing.

Intussen in Indonesië weer een ramp: aardbevingen, een tsunami en modderstromen in Sulawesi. Het aantal dodelijke slachtoffers kan in de duizenden lopen, de materiële en emotionele schade is niet te overzien. Duizend kilometer van Bali weg dus daar geen gevolgen, wel een nerveus gevoel. Vandaag een serie aardbevingen in het oosten (Sumba), over gevolgen nog geen bericht. De aarde is onrustig, de mensen zijn het ook.

In meer dan één opzicht. De presidentsverkiezing komend jaar werpt z’n schaduw al vooruit; partijen, niet alleen politici, doen hun best ‘in the picture’ te komen en proberen kool en geit te sparen. De minderheid die richting een veel rigider islam wil krijgt geen weerwoord, het zou stemmen kunnen kosten. Zoals een paar dwaallichten Nederland naar rechts slepen, zo lukt het ook de fundamentalisten hier de hele moslim gemeenschap te doen opschuiven richting ??? Een tien jaar oude foto van Doni’s familie laat moeder en zusters zien zonder hoofddoek, recenter foto’s geven een ander beeld. Niets tegen hoofddoeken maar het lijkt sociale druk die de verandering bewerkstelligde. En veranderde er nog meer?

Meliana is Boeddhist en van Chinese afkomst, lang geleden zijn haar voorouders naar Indonesië gekomen. In 2016 heeft ze geklaagd bij haar buren over de luidsprekers op de moskee in haar buurt, ze vond ze te luid, het deed zeer aan haar oren beweerde ze. Recent is ze veroordeeld vanwege dit feit tot 18 maanden gevangenisstraf; blasfemie! Twee grote moslimorganisaties hebben zich er uiterst voorzichtig en halfslachtig tegen uitgesproken, de straf is te lang merkte één van de woordvoerders op. In Probolinggo, Oost Java, laat de directeur van een kleuterschool de kindertjes voor onafhankelijkheidsdag door straten marcheren in jilbab, getooid met kartonnen kalashnikovs. Bij de daarop volgende protesten is zijn excuus dat er geen geld was voor beter en dat hij niet heeft gedacht aan de implicaties.

Incidenten in een land van over het algemeen tolerante mensen, zorgwekkend niettemin. Diezelfde tolerantie vertaalt zich ook in een mild oordeel over de gevaarlijke idioten die dit soort akkefietjes initiëren.

We zijn allemaal onderweg, soms met wat verwarring over het doel lijkt het.

Lieve groet, Frank

Lees hier de lezing van Sigrid Kaag: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/
toespraken/2018/09/30/abel-herzberg-lezing-2018
,