Lieve Allemaal

Vannacht was er een kleine aardbeving. Rond vijf uur in de morgen vroeg ik me af welke gek er aan mijn bed stond te schudden maar het bleek de aarde die bewoog. Geen schade, niets aan de hand. Maar geen vaste grond onder je voeten, verlies van basis; dat wil je niet al kan het zo maar gebeuren.
Hier in Bali hebben we Brahma, Shiva en Vishnu – de schepper, de bewaarder en de vernietiger – drie verschijningsvormen van dezelfde kracht, aspecten die we eigenlijk allemaal kennen. Ze in theorie alle drie accepteren gaat wel, maar soms komt het zo dichtbij dat accepteren van het bestaan van nummer drie een zware opgave wordt.

Eerder deze week een aardbeving van een heel andere orde.
Meer dan zes jaar terug stond ik voor een hotel in Sandton, Johannesburg, op hem te wachten. Hij reed voor en ik liep op hem af. Hij groette met een welgemeend ‘goedemorgen, welkom, wat fijn dat u er bent’. En ik wist dat ik thuis was, zo’n mens was hij.
Honderden zondagen zouden volgen. Eerst de samenkomst, dan de koffie, dan een glas. En daarna altijd samen aan een goede lunch, afwisselend in de Sandton Sun en het Palazo. Sjieke tenten, niet zo mijn smaak, maar het waarom bleek een simpel verhaal.
Toen, toen Mimi bij hen in huis woonde, was het vanzelfsprekend dat ze mee ging uit eten. Maar alleen de internationale hotels lieten zwarte mensen toe, vandaar. Werner logica.
We werden vrienden, hij en ook zijn vrouw een baken in soms turbulente tijden in Zuid-Afrika. Zondagmorgen, een toeter voor het hek en hij deed het open. Voor ik het oprijlaantje op was stond hij al buiten.
‘Ha, broer van me, hoe gaat het?’ En als het, zoals wel vaker, niet zo goed was wilde hij er alles van horen. Als hij iemand helpen kon deed hij dat, en graag. Ik zie hem weer onder de kapotte slijpmachine in de studio liggen, na een paar uur werkte die weer prima. De mensen in de studio dachten dat dat van die 77 jaar gelogen was.
Maar ook; toen er in het restaurant een dame uit een ver land zat – alleen – die net haar man in het ziekenhuis had verloren ging hij er op af. ‘Kan ik iets voor je doen?’ Een moedig mensen mens. Haar ogen lichtten een beetje op.
Over de gezondheid van zijn vrouw had hij zorg, over zijn kinderen soms, over iedereen om hem heen wel. Over zichzelf maakte hij zich niet druk. Bescheiden en in eenvoud…
‘Los ’t man!’ Als iets niet zo positief was hoorde ik het hem vaak zeggen. ‘Los ’t man’, hij bedoelde ‘kijk nou gewoon naar wat er wel goed gaat, verbind je daar nu aan’.
Over Zuid-Afrika: ‘We schrijven geschiedenis, we zijn onderweg’. Negenenzeventig jaar was hij onderweg, gaf en zaaide waar hij kwam. Deze week overleed hij, plotseling.
‘Los ’t man’ hoor ik hem weer zeggen.
Deze keer maar niet Werner Joor, ik los er helemaal niets van, je blijft gewoon bij me. Zo gaat het met mooie mensen, die blijven wonen in de harten van mensen.

Ook de dood moeten we accepteren maar het is met verdriet en weemoed dat ik denk over het verlies van mijn beste vriend in Afrika.
Verder schrijven aan het blog – maar even niet vandaag. Volgende week meer over de goede ontwikkelingen m.b.t. een huis. Voor nu gaan mijn gedachten veel en vaak naar Afrika.

Lieve groet
Frank

Lieve Allemaal,
Rustige vlucht, nauwelijks turbulentie en in korte tijd ben je in Bali, Indonesië. Al zo vaak en zo lang in dit land; het voelt als thuiskomen. Ik heb koffers vol Afrika mee maar die hoeven niet uitgepakt al mogen ze wel blijven. Vandaag heeft zijn wortels in gisteren dus waarom zou je bij het ingaan van een nieuwe dag de vorige vergeten?
Maar het moet wel een nieuwe dag worden. Nu is het Bali, een nieuwe dag en hopelijk ook wel wat langer.
Voorlopig bij Frans in het gastenhuis in Penestanan, vlakbij Ubud. De dagen zijn al snel vol. In een knalroze huurauto over het eiland – ja, ja, ik weet wat u denkt, dat dacht ik ook – op zoek naar een huis. Er is veel aanbod maar er zijn nogal wat Balinezen met dollar- of eurotekens in de ogen. Veel rekeningen kunnen gewoon niet opgaan maar, net als met de huizenmarkt in Nederland, de verkopers stemmen nog niet in met een lagere, redelijker prijs. Op sommige plaatsen zijn de prijzen de laatste twee, drie jaar verviervoudigd en dan wordt het gewoon te duur. Het gaat altijd over contracten, huren voor een periode van 20 of 25 jaar, want buitenlanders mogen geen onroerend goed bezitten maar het kost vaak meer dan de hele boel kopen…
Ubud zelf is volgens de reisgidsen een romantisch kunstenaarsdorpje, als je hier eenmaal bent zou je het niet als zodanig herkennen. Het is overvoerd met toeristen en dus ook met alle voorzieningen die daar bij horen. Veel meer dan dat eigenlijk. De wensen van toeristen zijn ook niet realistisch hoor. We willen veertig restaurants om uit te kiezen en leuke, authentieke winkeltjes met mooie goedkope spullen maar als het even kan nauwelijks collega-touristen. Gaat niet. In Ubud en veel plaatsen in Bali om de paar meter een restaurantje, hotels in elke hoek, het geheel afgevuld met winkels in nutteloze waar…
Vandaag heb ik besloten hier in Penestanan een stukje land te contracten en daarop wil ik dan een Joglo bouwen. Oorspronkelijk van Java, foto bijgaand. Later meer.
De charme van Bali blijft. In deze dagen is het een soort Balinees Sint Maarten. Galungen (zeg maar een thanks giving) is voorbij en Kuningan is vandaag. Er tussenin mogen de kinderen langs de huizen met muziek en een barong. De barong, een soort goedmoedig monster, wordt voor de gelegenheid gespeeld door twee kinderen, één in de kop en één in de staart en de muziek is luid en helemaal Bali. Wel de bedoeling dat ze overal iets krijgen natuurlijk.
Bali; het is er – ondanks de drukte op veel plaatsen – goed toeven. De mensen zijn vriendelijk, het weer prachtig en de omgeving wonderlijk mooi. Het grootste wonder is misschien wel dat Balinezen massaal zo dicht bij hun tradities zijn gebleven – een vorm van hinduïsme die haast dagelijks offeren en heel veel ceremonies noodzakelijk maakt. Ogenschijnlijk blij doet iedereen er aan mee. Een Balinees is in de eerste plaats deel van zijn gemeenschap en pas daarna individu. Het heeft zo zijn voor- en nadelen – wellicht is de balans naar één kant doorgeslagen. Tegelijk.., het kan geen kwaad eens naar de eigen balans te kijken. Voor ik het weet ben ik dan weer bij ‘ubuntu’, ik ben omdat jij bent. Nou ja, iets mag ik natuurlijk wel uit die koffers te voorschijn halen…
Hopelijk ook een overweging voor aanstaande woensdag; geen uitsluiting maar insluiting en de zorg voor elk ander – waar in de wereld ook maar mogelijk – niet vergeten. Centjes zijn belangrijk maar er is meer, 6 miljard anderen bijvoorbeeld en een beschaving waarvan de kern zich nooit in geld uit laat drukken. Ik hoop op een kabinet met passie voor wat waardevol is en een iets ruimere blik dan alleen voor prijskaartjes. Want, Lucebert schreef het, ‘alles van waarde is weerloos’. Als wij er niet voor opkomen is het straks weg en in zo’n wereld wil uiteindelijk niemand leven.
Ik wens u mooie dagen en wijsheid.
Lieve groet
Frank

Joglo